Pason Kointutunan / Kabar Nopili

Kopisanangan kumaa toinsanan tompinai om tambalut Dusun. Minaanku pohoroo o bolog diti sobaagi do ponimungan di bobolog i pinosurat doid boros Dusun. Alansan oku kumaa do tongotompinai om tangatambalut di kiharo bolog toi ko nokoilo do haro bolog om nunu nopo iri pinosurat id boros Dusun toi ko Kadazan (Tulun Kadai /Tangara) do popoilo doho maya do bolog 'Iso Dusun' diti. Kanou no misokodung do popoingkakat babasaon do id tompok tunturu tu insan tadau, tulun Dusun om woyoboros Dusun nga kotongkop nogi id sompomogunan.  | 

TUTUMANUD

TUKADAN

Tukadan nopo nga iso tinimungan do boros pointantu om kirati. Iti no piro-piro tukadan di koubasan do gunoon monikid tadau.

Nin
Tukadan
Rati
Poomitanan Ponunutur
1
agayo topos
guntalou
Au kawasa tumanud midudun nung agayo topos.
2
aiso tompodu
oikuman
Aiso tompodu disio do rumuba tulun suai.
3
akatol tunturu
ogorot do mangasau
Au kawasa tangaanak sikul di akatol tunturu do sumuang id linimput komputo.
4
au kodula do tohun
aiso toilalaan
Nung au kodula do tohun kada no umbal-umbal do tumanud magasu.
5
bolou kalat
au monolimod do mogihum
Nung bolou kalat ko, ilo nopo loho do bundu nga au nu okito sundung potuu do pointalang.
6
boros nopo om tandus, orikot nogi om barambang
orongit kobooboroso  nga au katama soiraorikot i komoyon
Au oku otumbayaan dia do dumadi pulis tu boros nu nopo om tandus, orikot nogi om barambang.
7
gayo kabang
ogorot mimboros, Au koilo popoopi boros
Kada poiloo i Mulian diti abal tu agayo kabang disido.
8
gotuk do rungka
mungkang do gopud
gobulan om au ogorot do
momodoropi
Tangaanak nopo do gotuk do rungka om mungkang do gopud nga kosinduol do ginawo molohing.
9
guli siku
opulion kawagu i nakatahak
Woyo nopo do guli siku nga au osonong do omitanan.
10
kaatap do rombu taap
mimpalak, adalaan kologod
Soira nopo do pouni rodiu i Nandu nga kataap do rombu taap.
11
kakayon o soribau
kaahon osaralom
oindamaan o ginumu
Kada pogihum do karaja do hilo id pogun do suai tu kakarajaon do hiti nga miagal kakayon o soirbau om kaahon o saralom.
12
kalabatu
gayo nakan
Ogumu po o taakanon nga au kabagal montok di kalabatu.
14
kasala do kabang
taakanon di au
naakan tu norubat
Poopio’ kama ilo tindalam tu kasala moti do kabang.
15
kasandang do langou
noindamaan do noudipon
Nakasandang oku langou suminaan dilo torigi.
16
kitalad tampangil
gansau
Nung kitalad  tampangil nu nga au ko
kawasa mitamong do kadai.
17
kiu ngasu
wowonsoyon di au
sinorou kopogulu

Ontok nopo do pongundian
nga ogumu tulun do kiu ngasu.
18
kodou tulu
au mokinongou boros
Otogod i Duanis tu noindamaan i tanak dau do okodou tulu.
19
kolipas nogi lansat om talib
o mangkawot
korikatan di au
miontok timpu
nabatos
Noowian i Rona do tikanas tu nokotohuri isio do nokorikot miagal di komoyon do kolipas nogi lansat om talib o mangkawot.
20
kolopu tuntu
monggis
kobooboros di
noindamaan koulud
om olinuud.
Soira nopo do moboros I Luguan Montiri nga kolopu
tuntu monggis.
21
koriou do
dukaruk
pisasawaan di
osomok piobpinayan
Kada kou piongoi tu koriou po dukaruk.
22
kosiop do langau
noindamaan kogumu
kalaja
Ogumu tomod toongoyon di tina ku miagal po kosiop dolangau.
23
kosunggu do
tawan
noindamaan kasawat
Kinawas nopo do Nulu Kinabalu nga kosunggu do tawan.
24
kutu ngasu
osiau, oporokis
Miagal kutu ngasu i Loidi do manangkus.
25
lamou linsou
aiso purintod do tumongkiad;
tumilombus mamanau soira opupusan o abaabayan
Soira nopo do kotindapou ko id karamaian nga tonudon no koubasanan tosonong kada do lamou linsou.
26
mamabo walai
gobulan om monoriirimo modop
Aiso aanuaanu nu sumikul nung mamabo ko nopo do walai.
27
mamagandang
do tian
oindamaan do
ayahan
Minangakan i Doni om i Gulit do loho bundu gisom mamagandang tian.
28
miagal do kara
pinagung
rabas di noindamaan koita
Tanak nopo kaka di Sangkalaki nga miagal do kara pinagung
29
miagal do
kodumaat
tangkus do
noindamaan kokodsir
Tumangkus nopo kaka I Rokian nga miagal po do kodumaat.
30
miagal tingau om tasu
miodu nopo soira
kopiruba
MiagaI do tingau om tasu I Rina om i Doni tu soira kopiruba om miodu nopo.
31
miagal do sisilong

osiau miampai
tangkus mogihum
ralan toi ko pogiduon
Miagal po do sisilong I Godomon do ginusa moningot.
32
miagal kukus do burut
kouyu-uyuon do tulun
dii oikuman
Miagal po isio kukus do burut soira do nakasadu hilo id tomu.
33
miagal mada tobokon
pogolim toi ko
pagada-ada do nokoindama
Miagal po do mada tobokon
i Pini soira nuhot nung asaga isio habayan.
34
miagal tiasan
waig talasu
kouyu-uyuo mogidu
soira haro korosian
Miagal yahai do tiniasan waig talasu soira nokoruba tulun do mulau.
35
minsorili do tolitang
pibarasan di piguliguli id iso-iso pitimbungakan
miampai aiso kootuson.
Pogibaabarasan nopo id
pitimbungakan dii nga
minsorili tomod do tolitang.
36
mipunso bidau
pisasawaan di misulak; ngoyon do kusai iso tondu, ngoyon kawagu do tadi dii kusai o longuon disio
Ogumu o tulun do tuminindapou id karamaian pisasawaan dii tu piniangayan nopo diolo nga mipunso bidau.
37
mitodok hulu
au kopiunung
Au aanu kootuson id iso pitimbungakan nung kiwaa duo luguan do mitodok hulu.
38
miakan bosi
miagal rinongit ; miagal ginaras
Pioduhan nopo diolo nga aiso kootuson tu miakan bosi yolo.

39
miulu om pais
kopisudong do miontok tinan
Kokiikitanan nopo dilo nga miulu om pais.
40
modu sodu panahon,
momok-somok pamalabangan
modu-sodu torikot
nga mumu-gumu koligaganan
Intang-intangan soira papanau do korita miagal komoyon modu-sodu tapanau, momok-somok pamalabangan.
41
mogihum kabang do rogon
tumomod mogihum
do koligaganan
Mintangkus nopo id talun-alun nga miagal mogihum kabang do rogon.
42
momiogu mata

momiogu soira kiwaa kusai mongoi ambalut iso tondu di kouhangan
Kowowoyoo nopo momiogu mata nga koikum-ikum.
43
momolintagu

tayaan do kinoingkokoton do wokon nga au minggisom
Soira nopo do nakaanu do
Kahara-haraan i Morina nga
mumbal di ii Jobina do momolintagu.
44
momoruluk busul do manuk

sumuab do mamanau

Momoruluk busul do manuk
do mongoi badi di pogulu po tu osodu tomod ralan panahon gakod.
45
Momuraha mato

tayaan au ogina

Pinggisom no do balajal
mongoi do au momuraha mato montong koingkokoton do tulun suai montok timpu dumontol.
46
monggom do ninipot
asadapan do muli

I odu nopo nga oubas
monggom do ninipot id buaton
47
mongoi pokirompingas
Sumonsog popotopot
di nakasala
Kada do mongoi pokirompingas nung noilaan do nakasala.
48
monguli dondu
kusai di muli id walai songulun tondu di kouhangan dau
Kada do monguli dondu nung inga kasagaan do molohing dau.
49
monsom o ginawo
au otumbayaan
Monsom o ginawo ku do i Bulog o minaganu do dangol ku.
50
muli id susupuan

tondu di katama muli
id walai songulun
kusai di kouhangan
Koikum-ikum o tondu nung
muli id susupuan.
51
muli kampis barait

pogindahu toi ko
panau di aiso naanu-anu
om au nakalantoi
Minonongoi daa yahai
pongintorus nga minuli
kampis barait.

52
naahawan do gontui

nokolihu do onu i poboroson

Au di yaki nokotilombus o
booboroson dau tu naahawan do gontui.
53
nayasan o botung-botung

monigowo do otongkiadan

Miagal po do nayasan o
botung-botung o nopurimanan di tina ku
soira ginumuli ngawi i
tobpinai ku do minongoi
sikul om minongoi kalaja.
54
nokosokot do galam

adalaan sumakit

Awu di kotungag i Rompituk tu nokosokot do galam
55
noposian o momut

minonigoo notingkod do mihad

Miagal po noposian o
momut i adi soira nokokito
di ama minuli minogowit
korita pomoinan kuntiril.
56
Okito nopo nulokon
kouyu-uyuon minsusuab di au po anawau

Okito nopo nulokon do suab
om mamanau tokou no
57
oniba ginawo

obintogod, au
kotoron do kototogod
Au oku orohian magalap
tulun do oniba ginawo.
58
oniba pinuhobo
obinghuyan
Kada onuai karaja tawagat i Guras tu oniba pinuhobo dau.
59
oogot o tonggom
tulun di abagos do
morobuat om okikit.
Oogot nopo o tonggom do
id paganakan ku nga i tama.
60
oonsok do anggaman
umul di omulok
Maso nopo do nokopiongoi
yahai di koruhang ku nga oonsok po isido do anggaman.
61
osonsog poko’
manansawo

noindamaan
kosonsog
Kouyu-uyuo nopo di
Sambagul do mingkakat
sumiliu luguan nga osonsog
po ko manasawo.
62
oubu gangak
ounsub do rarayou
Soira nopo do mongulampis
o tongo tulun nga oubu gangak di i Winsos do tumangkus.
63
oyopos-yopos nopo bulud
nga oyopos no o sinapa
kobogoso nopo nga
mogowit do asil

Minggisom tokou no do morobuat tu oyopos-yopos nopo bulud nga oyopos no o sinapa.
64
osogit tonggom
obinsuni o tonomon

Aanangan oku do
papasakag di Jamis diti
tonomon ku tu osogit tonggom
65
kilosod palad
kolingos do mangama

Nabantug i Nora tu kilosod
o palad.
66
oyopos-yopos po o tulok
wagu po kopogidu
Oyopos-yopos po o tulok di
manuk minongoi pingkakai
di totok ku.
67
paatod do pigis
mongoi saap dii poimaha kagaras
Minongoi paatod do pigis ilo
susumangod id kinoyonon
do ponokisaap diolo.
68
paya kahang
osinggaa ginawo
Paya kahang tokou rumamit
do korikatan dii momuhaboi.
69
pinuhobo rokot
noindamaan kohuyan
Pinuhobo rokot po i yodu do
minanaan diti suduon.
70
poingkibit o kara om
poinsuun o gobuk

mongirit do karaaton
do wokon nga au opurimanan o karaaton dau sondii
Kada tokou kogorot do mongirit tu somonu do poingkibit tokou o kara om poinsuun tokou o gobuk.
71
kara tiangan
tulun di au monokiambalut do wokon
I Lintagu nopo nga aiso
tambalut tu kara tiangan.
72
sangal sinuku
sumonsog do
popotopot mulong do koilo nakasala.
Otogod i adi do tandasan
minamabak do galas tu
sangal sinuku isio.
73
simbul nabalu
pibarasan toi ko boros di minsuai komoyon
Au i Yongkor korohian do
tambalut dau tu simbul
nabalu isio soira mikorumo.
74
sinding nabalu pompod do
holu
karaja di au kaampai do nunu i poingangkab id ginawo
Aiso kinotutukon do karaja
di Garaman tu sinding
nabalu pompod do holu isio
do kumaraja.
75
kosimbul do tabpai

kowowoyoo do
soosongulun di arau-arau do momogusa nunu i korohian.
Kosimbul do tabpai i Saikil
gumusa do korita.
76
Sonong tinimbabaon
raat tinolikudon
Sonong soira sumuau nga araat booboroson id tolikud
Mumbangan-bangan
no soira tumoguang dilo tulun tu sonong tinimbabaon raat tinolikudon isido.
77
sumaralom do palampag

oindamaan kolombou
Sumaralom do palampag o
ponsisinding dilo magauk.
78
ponginiba tanawau om ponginiba totuong
booboroson  do tulun; nokotonuh
Piginawaan nopo dii
Kinomulok om i Yanakanak
nga ponginiba tanawau om
ponginiba totuong.
79
popurakan mato

noiman-iman

Popurako ku nopo mato
soira tulun suai nakalantoi
id piboian dii.
80
puhawang tamus
oindamaan momuhawang gisom do oowian.

Nung puhawang tamus ko
nopo nga asagap ko do
monginsada.
81
rikoton ngapui
tondu di au ogumu
oilaan nga toririmo
manahak kouhupan
tagayo id lamin.
Sundung potuu do au
olundus i koruhang ku nga
adadi kasari do rikoton ngapui.
82
takal-akal galanuk
takal montok
kogunaan sondii.
Nokoumolig di yaki o takal-akal galanuk disio.
83
tolingo kakanan
au mokinongou
Ingaa i guno do moisunud di tulun kitolingo do kakanan
84
tuduk mato
ponipong miampai do tokito

Ka tuduk mato, miagal no
sinodu dilo bawang om iti
walai o kinoyonon dii sulap
tagayo om ii tontolob.
85
tumulud nopo
kondiu nga manud-tanud linungung
musa-gusa korutumon
mulong do id nombo nopo.
Mumbangan oku mulong do kikohoroon oku miagal do kondiu di tumulud
miampai linungung do manud-tanud.
86
tuod mitalib
au kopisuau tu sopikobongung
Sopikobongung nopo yolo soira kopiruba miagal do tuod mitalib.

Boros songkomoion
  1. Ponunutur  – ayat
  2. midudun - mirulun
  3. mongulampis - manapap do palad
  4. holu - horu

Rudukan; Puralanboros Kadazandusun Id Sikul

31 comments:

  1. Piipiro no toilaan ku miagal ko:

    agayo topos
    gayo kabang
    takal-akal galanuk
    popurakan mato (opurak mato)
    oyopos-yopos po tulok
    nahawan do gontui

    i suai nopo nga maan ku borobisai soomonu.

    ReplyDelete
  2. Tidak lengkap gia tu. Ada tukadan yg tiada contohnya;momobog bolobou,manamus tunturu,gulupuon,Alawis tunturu,miagal kodumaat,Osonong timbabaaon araat do otolikudan.

    ReplyDelete
  3. adala I au ku oilaan hahaha

    ReplyDelete
  4. kounsikou. milo do intang intangan😀👍

    ReplyDelete
  5. baino oku nogi kabasa kaagu ti tukadan do kadazan dusun ..aramai minsingilo

    ReplyDelete
  6. Apa maksud "mogihum kabang do rogon"?

    ReplyDelete
  7. Apa maksud "Au asalakoi tongkoyu o turos"??

    ReplyDelete
  8. apa gia maksud "momobog bolobou"?

    ReplyDelete
  9. Apa tukadan bagi ogumu tomod kuamon tikid tadau




    ReplyDelete
  10. Apa mala maksud Lamou linsou

    ReplyDelete
    Replies
    1. Aiso purintod do tumongkiad,tumilombus mamanau soira opupusan o abaabayan

      Delete
  11. Nunu tudakan kosodung do osopungdo tumugang

    ReplyDelete
  12. Nunu tukadan do tiasan waig talasu??

    ReplyDelete
  13. Nunu maksud tukadan miagal timbabagos yo?

    ReplyDelete
  14. Nunu tukadan i kosudong montok
    "Adalaan kosurilog om okodou ginawo"
    "Tulun di tumalib au mungkomi"

    ReplyDelete
    Replies
    1. Tulun dii osumbung toi'ko tulun dii au otoronong kumaa tulun suai

      Delete
  15. Nunu tukadan dusun iras2 sebelum Nasi sudah menjadi bubur?

    ReplyDelete
  16. Apa mksud Anaru nimpusadan

    ReplyDelete
  17. apa maksud ula no ula no sansagan nga au milo

    ReplyDelete
    Replies
    1. Bkn lagu ka tu😂

      Delete
    2. cukup la cukup la mau paksa pun tidak bulih

      Delete