10 Karalano Mongikit Do Tumau Korita

Kawawagu diti, nakapagon no kawagu gatang do tumau korita tu noingkurian noh doporinta iri 'subsidi'.
Sundung do awu poh noruhangan gaji om nakapagon nogi gatang do kakamot om pangakan-akanan, awu nogi milo do poinrikau nopo id walai tu mositi do potilombuson pomomogun.

Montok di poingkaraja osodu mantad id walai, tantu no boh gia do momoguna do padsasakaian miagal do burutut, kurutut, bas om nunu nopo. Nung awu adalaan do osodu, milo nnogi daa do mimbunsiling tomod.

Montok di momoguno do burutut toi kurutut poh toi, iti no karalano do mongikit pomogunaan tumau pitrol toi disol.

1. Pomoli ontok do osogit doi dongkosuabon. Ontok diti nopo nga okuri poh giis do tumau. Giis di togumu, koponginkuri do tumau di sumuang id tangki do korita.
2. Piimurian ninsakan do angin id suang do tayar. Okurian do angin kopomoguno do ogumu tumau tu awagat gia do tumurug iri tayar.
3. Kada kadalaai do sumiau. Rulanon do popotunud dii sasakaiannu. Siniau gisom 90km/j kaanu do mongikit tumau, nga katalib dilo nopo nga kopongingkawas gisom 20% koponogunoon tumau monikid 10km/j siniau poinlobi.
4. Tagal do mongoguno do sosogit sarup nung milo do mongoguno sarup mantad id soliwan. Milo nogi do pisokon iri sosogit nung minririkot noh id rikoton.
5. Pisokon injin do sasakaian (kurutut toi burutut) soira do poundorong toi magandad do sosongulun.Tagal do polosuon injin solinaid do satanga minit tu pogulu do papanahon tu  koubasanan do korita kawawagu momoguno nodi di tumau injin do noinwoguan nogi.
6. Kada noh pinruhangai do kakamot tangawagat id korita. Kabagal noh ii kakamot do poinsuang miagal do tayar pongolon om kakamot pongidu do tayar dii.
7. Pataamon noh ii kakamot toi rinomos mantad suang korita. Monikid 45 kilo winagat poinsuang id korita, kopongoruhang do do 1% kopomogunaan do tumau pitrol.
8. Kogumuan korita momoguna do RON95 toi id siriba dilo. Tagal do momirubat tusin momoli di RON97.
9. Kada ukabai liligaon do korita maso manau-panau id talun-alun. Sarup di sumuang do korita kaanu do monginrulan pamamanau do korita om nung do sumiau koh nga kopomoguno do ogumu tumau.
10. Maan uludo pamanahon. Kada pamanau ontok di oinsok talun-alun miagal do jaam ko-7 gisom jaam ko-8 do kosuabon om jaam ko-5 gisom jaam ko-6. Somonu do otoliban dati iri umbayaan dati om koponginggumu  nogi do pomogunaan tumau nung gumuli kawagu. 

Kitonggungan 100 Piatus Tokou Do Popotunud Ralan Kopoposion Sondiri

Haro toi kaka tulun do kitonggungan monuang kopoposion tokou do koinsanangan di pointilobus? Manahak dati do karaja di korohian kopio dati toi momonsoi do piompinaian om piombolutan di koinsasamod dati tu sasabap noh do id pomogunan tokou?

Kopoposion tokou, tonggungan tokou sosongulun.

Nung mumang tokou do kalantoi, kitonggunggan tokou do 100 piatus id kowoyo-woyoon do kopoposion tokou. Iti kaampai noh do kinogompoton, asil do pinalabus dati, kowoyo-woyoon dati kumaa do tulun suai, kolidasan tinan, konu-onuan, tongotutang om nogi topurimanan dati. Komoyon do oinsanan ahal montok dati nga tonggungan dati do sosongulun.

Koubasanan dati do papasala do tulun suai nung haro kobolingkahangan dati tu iri noh gia koubasanan do pinasandad di molohing tokou. Pasalaon dati ot molohing, koruhang, boss, tangatambalut, tulun monunurat, tulun mimpulitik, momomoli, kowoyo-woyoon do tawan (rumasam, alasu, osogit, mondibut), kowowoyoon do pongusinan, pongintangan do nasip (horoskop), kokurian do tusin di otoguangan dati om nunu nopo ii okito toi abantalan dati. Awu tokou nopo mongintong id suang do tinan dati sondiri.

Haro totongonon kokomoi di songulun tanakwagu di miningansau ontok mintutuong. Kobontol noh isio di songulun kusai do mintobusul poh tu haro ihumon id sahau di binabang do lampung talun-alun. Uhoto noh disio do nunu kopio tihumon di gaman diri. Ka di gaman, natatak kunsi disio. Uhupai noh di tanakwagu ii gaman do mogihum di kunsi korita. Sanjaam nodi do mogihum nga awu poh dii nokito ii kunsi. Ka di tanakwagu, " Notongkop noh dati do mogihum do hiti nga awu poh dii nokito iri kunsi. Hiti toi kopio kinatatakon di kunsi nu?"

Simbar di gaman, "Okon ii, natagak doid hilo id kinolian nga otuong gia hilo. Atalang do hiti, om iri noh do ihumon kud hiti."

Iti noh timpu dati do mundorong om mongintong poinsoliwan do nokuro tu awu tokou poh nakagampot di iman-imanon tokou. Yati noh ii koponimban do kopoposion tokou. Okon ko tulun suai.

Toririmo Noh Do Monongkotoluod

Haro iti tangon kokomoi do obingkotoluod kumaa do Minamangun.

Haro songulun raja ii obingumbal do karaja di tutumanud dau. Insan tadau, haro di karamayan diolo om hilo ii raja do mongintong di tutumanud do poposodia dii karamayan. Kokito di raja ii songulun tutumanud do momutul di suduon om umbal noh ii raja do momutul dii suduon.

Iti nopo nga koinsan nogi di raja do momonsoi karaja miagal dilo. Kotibas noh tuntuduk di raja om koputul nodi. Modoi-odoi poh ii om insasamadai noh di momimisunud disio.

"Ponongkotoluod noh kumaa do Minamangun (Kinoingan) tu koruolon diti haro iso kasanangan." ka di momimisunud.

"Kasanangan kanu! Orualan tomod oku om natagakan oku do tuntuduk, nga osonong kanu!" ka di raja do tumogod.

Pojiilo noh di raja iri momimisunud.

Sominggu mantad diri, nolingasan nodi ii raja om ongoi noh pagasu miampai 6 tulun tutumanud. Soira nokorikot id talun, koruba nogi yolo di tonggorib. Gomito noh yolo di tonggorib om pokogoso noh tu maan yolo posubako do monikid tadau.

Tadau koiso, songulun tutumanud di raja do kinorot om linugu di tonggorib. Tadau koduo, songulun poh kawagu tutumanud do kinorot. Gisom noh naawi do kinorot ii tutumanud do raja om songulun poh dii ii raja do poikogos.

Pogulu do koroton ii raja, ponsuon poh di tonggorib. Maso do ponsuon ii raja, kokito noh di songulun tonggorib iri tutntuduk do noputul om poiduo noh ii raja tu awu kapadan do posubakon tumanud do kotumbayaan di tonggorib.

Panangkus noh ii raja do ginumuli id walai raja om polobuso noh dau ii momimisunud ii pinojiil dau.

"Otopot tisunud nu do monongkotoluod kumaa Minamangun nung haro korualan. Ko'ii'idu ku nogi mantad ginamit di tonggorib." ka di raja.

"Ounsikou oku, om yoho nga monongkotoluod kumaa do Minamangun" ka di momimisunud do raja.

"Nunu dii kounsikahan nu do nokojiil solinaid duo minggu?" ka di raja.

"Nung awu oku dia pinojiil nga nakatanud oku noh do minongoi pagasu om agamit di tonggorib. Yoho nopo diti nga ogonop tinan om tantu noh do koroton di tonggorib." ka di momimisunud do raja.

Tilombuso Ii Mangan Nu

Koubasanan noh do tulun do awu karamit di poinawau kopio om momusorou montok do tinan diolo nopo.
Osonong tokou nopo nga tandasan tokou do haro komoyon di poinlisok, tilombuson nopo ii koimaan tongosonong..
Koburu tokou nopo nga rumikot tambalut di minsosonong (gompomudut) om nogi ii mosolon, tilombuso noh do mimburu.
Nung obintutur tokou nga obingudutan tokou do tulun suai, potilombuson nopo ii kowoyo-woyoon do obintutur.
Nunu nopoh ii nowonsoi tokou solinaid do poimpasi nga milo do rumbakon id soongkirrapan noh toomod; potilombuson nopo do momonsoi kawagu.
Poinsogit nopo koposion tokou nga sumosolon yolo; nga tilombuson nopo do poinsogit.
Ii tongosonong do nowonsoi tokou di baino nopo nga olihuan diolo do suab nga potilombuson nopo do papapanau di tongosonong.
Patahako noh kumaa do pomogunan iri poinsonong noh kopio om iti nopo nga awu ii kabagal nga soorou noh do potilombuson monikid tadau.
Id kolimpupuson nopo ngawi iti nga kokomoi do piromutan dati miampai do Minamangun (kinoingan) dati noh ti - okon koh yati om iri tulun suai.

(Tina Tirisa do Kalkuta, India)

Ikonomi (Ponguludan Kawalaian)

Haro mambabasa do mogihum kokomoi do 'kotob sinuratan ponoriukan do koonu-onuan' toi 'petikan teks ekonomi' hiti id BOLOG ISO DUSUN.

Patod boros 'ikonomi' nopo nga naanu mantad boros Grik 'oikos' (walai) om 'nimos' (ponguludan) ii milo noh do roitan ponguludan kawalaian. Ikonomi nopo nga kokomoi do ponoriukan konu-onuan do mogigiyon kaampai noh pokionuon (ihumon) om patahakon. Haro nopo mogihum nga haro nogi patahak. Miagal do tana, walai, bulawan, tusin, takanon om susuai poh.

Kinoingkawason gatang do kakamot mantad poh di pogulu gisom do baino nopo nga sasabab noh do ogumu mokianu nga okuri tulun do papalabus. Iso ralan do manalob koingkawason do gatang tongokakamot om takanon nopo nga maan suhatai do momoli. Kada pomoli do togumu gisom do haro rubaton. Miagal diti pomitanan do momoli taakan-akanon. Milo toko do momoli di kabagal noh do paganakan dati miagal do sada, manuk, kinotuan, tusi om gula.

Haro nogi ii milo do tonomon miagal do kinotuan om porion noh do mananom. Osonong nogi moti iti tinanom sondiri tu oilaan tokou songkuro ginumu rasun om baja di noguno dati montok di kinotuan diri.


Komoiboros:

walai = lamin
bulawan = amas
kaampai = kohompit nogi, kosuang nogi
tongokakamot = barang-barang
kinotuan = sayur-mayur

Koporuol Ii Tinumon 3 Mirolot

Morou-sorou noh soira do monginum tinumon tosikap tolu mirolot. Adalaan do monginum nopo nga kopongorumbak do kolidasan tinan.

Soira do managnu diti tinumon tolu mirolot, awu gia milo do simbanan iri gula nung piagalon di koubasanan kodori do mongolutau kupi toi tinumon dongkosuabon.

Nung monginum insan do sangadau nga kabagal noh. Kada do kolobi gisom inlimo toi ingonom do sangadau tu kopoimbulai iti do tongotoruol.

Baino, kimpin do mongikuri pomogunaan do gula nopo nga papanahon nodi do porinta om komponi. Nga ponontudukan kokomoi do mongingkuri gula nopo nga iso toguangon nogi.

Mantad dilo, ogumu nodi tulun do nokopuriman om tumanud di karalanon monginsonong do kolidasan tinan.

Pogulu diti, ingaa ii mokianu do tiih ingaa gula ngaa mubas-ubas nodi tongoulun do mokianu tiih 'O' toi tiih Sina.

Kopoinsonong tokou do kolidasan tokou om kopoinsodu mantad sobu toomis maya do pongingkurian do gula id tinumon om takanon tokou sangangadau.

***
Pinadalin om nulud mantad http://www.bloghavoc.com/2012/11/3-in-1-drink-can-harmful-to-health.html

Kotoilinuhan

Patod boros diti kikomoyon do koboboroson di ongotoronong om tongoilaan ongolinuhud  kokomoi nuludan toilaan. Pipiro pomitanan kotoilinuhan miagal id siriba diti:

1. Pomusorou noh tu kopoposionnu nopo nga uludon do pomusarahan.
2. Tongotoilaan nopo nga tambalut gisom tingkapatai.
3. Pinandai toi tongotoilaan nopo nga kapanahak do koinsonongan nga nung kaansau pomogunaan nga kaansau nogi id pomogunan.
4. Awu ko kopomonsoi do koumbalan nga kobontol koh dii.
5. Ginoris do tinan nopo nga okon ko mantad do kowoyo-woyoon do tinan nga mantad do angkab.
6. Ingaa guno do koilo di ahal totopot nung awu koh katanud.
7. Tulun di koingkokot id kopoposion nopo nga tulun di atalang kokitanai do dimpoton dau.
8. Haro poh tadau do suab nga awu noilaan nung montok dati ko isai poh. Sosorohon noh do tumoguang di tadau dumontol (do abantalan).
9. Iri obintutur nopo nga okunon di ponongkilawan ot koboboroso dau.
10. Timpu rumikot bolion do baino.
11. Moninikid di nosusu nopo nga natanaman noh do kopoposion di tosonong. Nga awu sumuni iti nung awu siramon do kobulunan.
12. Daamot do poimpasi om monoluod noh sundung do ingaa mangarayou dia.
13. Kada tokou pokoro-koroo iri tongosonong sundung do ngingis no toomod.
14. Tulun tosonong do puharaan nopo nga iri momuruan
15. Insan koh do aratu kada nodi i'insan poh do aratu.
16. Isai nopo ii mananom nga iri nodi mongomot.
17. Laang di soriong tumimpuun do laang di kumoiso.
18. Timpuunon nopo do kayu nga linso om timpuunon nopo do manuk nga tontolu.
19. Oontok koh nopo do kobolingkahangan nga posogit-sogiton noh ginawo.
20. Sumimpang do salaang, kaansau do sontoun pamanahon.
21. Kopuriman do olunggui nopo nga timpuunon do popomogot do kopoposionnu.
22. Tongotoilaan aanu mantad do dila di obinguhot om tutok di gompusorou.
23. Iya no sosongulun do popotunud di tinan nu.
24. Tongoulun nopo nga obinlansan do ogumu nga okuri ii wonsoion dau.
25. Tulun di kitoilaan nopo nga otudukan mantad di ponongkilawan dau.
26. Hinonggo koh do poingkakat, hiri noh timpuunonnu do mingkakat om lihuai noh ii nakatalib.
27. Nung atagakan koh do oinsanan, soroho noh do haro po iso timpu tabantalan ii poingiggitnu.
28. Isai ii awu nokoumbal do tongopoit nga awu nogi kotutun do tongoomis.
29. Nosusu yati miampai do duo tolingo mongoi do rongohon dati id gibang om id wanan, kaanu noh daa do momili di tongosonong mantad di ososonong.
30. Otumbayaan oku do suab nopo nga awu nodi koposimban di nangawayaan di baino nga baino koponimban di awayaan do suab.

Okon ko ilo-ilo noh ilo nga ruhangan kawagu do suai tadau.

"Apapru do mambasa, mumu-gumu toilaan."


Komoiboros (Dusun - Malayu)

• ponongkilawan - musuh
• puharaan - nasihatkan
• i'insan - sekali-kali

Nokuro Tu Alasu Paganakan?

Maso do  mongirup oku di kosodop, haro ti sungkad-tukad do minooi soromo doho. Minogoit isio do pipiro tin tinumon di kaawuk ii roitan do 'Carlsberg'.

Nonuan oku nogi disio do sontiin nga awu ku ninum tu haro gia kupi do tinumonku. Ogumu o tangon disio om kogumuan do kokomoi do kopoposion do paganakan disio.

Ka disio, "Moginum oku tu managak diti koudipanan do kumaraja. Kaagu nga inggino koruhangku id walai. Koubasanan nodi koruhangku do mogiduan doho tikid sosodopon om awu isio momisunud do hinonggo ongoion."

"Mioduh nopo yahai soira do hiti isio. Awu isio kotipong di koruhangku di pogulu, ii osonong kopio kumaa doho, nga kuroyon podi tu inggino nodi isio do baino." ka kawagu disio.

"Notipuan longon nogi ii tanak kusaiku kosodop om awu isio poinsokodung doho do manamong. Tanak disio nopo nga tanakku nga tanakku nopo nga okon ko tanak disio. Koubasanan do id kolimpupuson tulan noh om gumuli nogi isio do hiti tu oilaan disio do karamit oku noh do gaji."

"Sumosol oku tu awuku pinokinongou ii boros do molohingku nga nunu poh milo do maanku tu takano nosiliu noh do tinimbu (bubur).'

'Kaa di molohingku, momusorou poh pogulu do mogihum tontok tinan. Nga osorouku nopo om nouhub do boros mantad tongotompinaiku ii molohingku. Awu oku minonongkuyaan diolo om iti noh kinotutukon do paganakanku." ka disio.

Ingaa ot komihku tu okitoku nogi poingkuro kopoposion diolo monikid tadau. Koposion disio nopo nga miagal nogi doho. Kosuabon; mongoi karaja, sosodopon; mumuli id walai, mintutuong; mangambalut do tangaanak, tanga tuong; modop, minsusuab; tumungag om sumodia do mongoi karaja. Ilo noh ii awayaanku do monikid tadau.

Koguli oku mantad kinumaraja, songinurias walai tu kopopongoh nogi di tangaanak do mamain. Tumogod oku tu ohuyan oku do kinumaraja,  nga isai togodon? Ka do pomusarahanku, osonong nogi do angatan ii tangaanak do mongulud di pomoinan diolo. Sundung do oilaanku noh do soira do oulud ilo pomoinan, uriason noh kawagu diolo nga osorouku do ilo noh kowoyo-woyoon diolo do mamain tu tangaanak topodo poh gia.

Daamot dilo, ii koruhangku nopo nga nokopongolutau noh do kupi om nung awu nokoonsok do tindalam nga inumon nopo miampai do ruti. Sundung do kupi-kupi noh posurungon di koruhangku nga awu oku kolihu do mangarayou do Minamangun om monongkotoluod kumaa di koruhangku.


Komoiboros:
1. mongirup = monginum doungsodopon
2. kaawuk = koinggolou tulu om kolomok do tinan
3. mioduh = dumala do mitogod
4. nouhub = noontok do linasu mantad siriba
5. minonongkuyaan = tinumanud di boros
6. topodo = tangaanak tokoro id siriba do 3 toun
7. daamot = iso timpu do kinaantakan
8. nokopongolutau = nopongoh do popirolot (kupi, gula om susuai poh) miampai do waig

Sopuk

Ogumu mambabasa mogihum do sopuk nga ingaa poh id intonit tu kogumuan do tulun dati nopo nga awu momonsoi do ponoriukan id woyoboros Dusun.

Haro pipiro gambar do sopuk, noihumku mantad id intonit. Sundung tu okon ko sopuk doun Dusun nga awu ii ogumu pisuaian.

Sopuk doun Dayak

Miagal do sopuk doun Dusun, haro nogi ramok do linihutan do paliu. Paliw nopo nga gata kayu di kawanit.

Tulun Dayak popokito do karalano momoguno do sopuk

Susumaap Dayak poinsaan do sopuk.

Tulun Mamasok Malayu (Orang Asli) popokito do karalano monopuk tombolog mulud-tulud

Tulun Murut popokito do karalano monopuk do bakas.

Alansan oku do maya do pongitangan tokuri kokomoi do sopuk diti kapangagayat do tulun suai do monoriuk kokomoi do sopuk tulun Dusun.

Gambar-gambar naanu mantad pipiro rumokorut. 

1.  Sumpit Dayak Ditakuti Dari Peluru
2. Sabah Fest 2011
3. Jum Kenali Sabah

Kotoluadan kumaa di sanganu do gambar.

Kotobian tadau Kinosusuon Google!

Somonu boh gia do monurat kokomoi do Google mooi do orubaan do mogigihum Google iti rumokorut Iso Dusun.

Nohulit noh kaagu tadau kinawansaian ko-14 do Google di baino. Ogumu noh nokoingkokoton mantad poh di pogulu. Di pogulu nopo nga poinsurat id iso noh woyoboros 'Inggilis' nga baio, haro noh id 66 boros koinsoruan gunoon id sompomogunan.

Kokitanai do Google di tadau kinotimpuunan., 14 toun di pogulu.

Gambar Kiik do Google di baino.

Suai ko gunoon sobaagi do pogigihum rumokorut, Google di baino nopo nga gunoon sobaagi do papapawaliwboros, kalindo (haribulan), pogompian do gambar, pongingintob (miagal do kalkulator), pongintangan kopiabalan do gatang tusin, maap (pongintangan do kinoyonon) om susuai poh.

Koilo koh, Google nga milo nogi do gunoon papaatod do pason toniba (SMS) kumaa id tolipaun taanggaman momoguno do ruputan Celcom, Digi om Maxis doid Malaysia om oruhai koinsanai ruputan poingtongkop pomogunan. Ingaa kabarai tu ilo nopo nga montok toinsanan it momomoguno do surat-i gmail.com.

Ponuduk Tongus

Ralan Tongus

Ralan Tongus id woyoboros Dusun nopo nga potimpuunon doid Koributan, Kosilahon, Kotonobon om Kabahatan. Koributan nopo nga rikoton do tongus om Kabaatan nopo nga tadon do tongus. Kotonobon nopo nga kotonobon do tadau om Kosilahon nopo nga kosilahon da tadau.

Id pintangaan do Koributan om Kosilahon nopo nga pungaranan do Koributan Kosilahon. Id pintangaan do Koributan om Koributan Kosilahon nopo nga roitan do Wanan Koributan om id pintangaan do Koributan Kotonobon nopo nga pungaranan do Gibang Koributan. Id pintangaan do Koributan Kosilahon om Kosilahon nopo nga roitan do Gibang Kosilahon. Pialatan do Kosilahon om Kabahatan Kosilahon nopo nga roitan do Wanan Kosilahon.

Gibang Kabahatan nopo nga id pialatan do Kabahatan om Kabahatan Kosilahon.Pinungaranan do Wanan Kabahatan id pialatan do Kabahatan om Kabahatan Kotonobon. Id pialatan do Kabahatan Kotonobon om Kotonobon nopo nga roitan do Gibang Kotonobon. Wanan Kotonobon nopo nga id pialatan do Kotonobon om Koributan Kotonobon.

Poingkuro Mongurus Do Gaji

Oinsanan tulun ii poingkaraja nopo nga kigaji. Koubasanan do gaji nopo nga id upa do tusin om somonu do kakamot tumanud do pinibatasan pogulu do kinumaraja. Montok di poingkarja do porinta nopo nga koubasanan noh do karamit gaji ontok tadau ko-25 monikid tulan. It poingkaraja do komponi nopo nga ontok kolimpupuson tulan. It poingkaraja sondiri nopo nga karamit do gaji monikid tadau.

Songkuro ginumu do gaji nopo nga okon ko kobolingkahangan nung koilo do mongulud pomogunaan do gaji. Laang totopot do mongurus toi mongulud do gaji nopo nga piboogion do 10 boogian it gaji do naramit. Iso boogian nopo nga pogompiyon id biing. Pungaranan iti do 'Tabung Karangkayaon' tu iti noh ii gunoon soira do kolohing koh. Nung RM100.00 ot gaji nu nga pogompion noh RM10.00 doid biing.

Boogian ko-2 nopo nga maan pogulio do ginumuan toi potoluodon id panambayangan. Iti noh ralan do monongkotoluod tu nonuan tokou do minamangun do iso poh kawagu kosiwatan do popoburu komomogoton do kopoposion tokou.

Boogian ko-3 nopo nga maan do pambayar ngawi di tutang nunu nopo it noolosnu mantad do biing, kadai, toi tambalut. Iti noh it tagayo nokopio do mongoguno gaji montok do toinsanan tulun lolobi poh montok di kukumaraja do porinta tu walai, korita (sasakaian), kaganapan walai om susuai poh nga naanu mantad do tutang. Somonu do korikot gisom 8 boogian mantad do gaji moti iti, nga logot-logoton tokou gia do mongingkuri. Laang do mongingkuri nopo nga poguluonon do mambayar it tagayo bunga.

Boogian ko-4 nopo nga it maan do balanja monikid tadau. Balanja monikid tadau nopo nga miagal do takanon om tinumon.

Boogian ka-5 nopo nga it gunoon ontok do kikaara-araahan toi soira do kitoruol tinan.

Boogian ko-6 nopo nga montok do karamaian toi nung moginakan koh toi mangaramai do tadau kinosusuon do tangaanak.

Boogian ko-7 nopo nga it maan gunoo do mongoruhang toilaan. Momoli do buuk toi karatas kabar.

Boogian ko-8 nopo nga montok do bil lotirik, tolipaun, astro, waig om intonit.

Boogian ko-9 nopo nga pataakon do molohingnu nung poimpasi poh yolo. Nung inggino nopo nodi yolo nga osonong do potoluodon iti kumaa do isai-isai nopo miagal do Koisaan Tulun Nobolou toi kumaa di Tangaanak Noiduan Molohing.

Boogian ko-10 nopo nga montok do dia. Nunu tosorou nu do gunoon? Mongoi pinghombo id pogun suai toi mamain do numbur?

Tubat Do Nolonuk

Nunu tubat nung olonuk? Soira do olonuk, kosorou nogi do mogihum tubat lolobi poh nung tangaanak ii olonuk. Nung yati o olonuk nga atahanan poh nung okoro miagal do palad.

Mogisusuai moti o kolonuk nga koubasanan nopo nga iri talasu miagal do waig, miak, bubur talasu, torika om tapui. Kulit di nolonuk nopo nga rumagang om oruol.

Laang do mongolingos di nolonuk toi nolungkuh nopo nga poturuan do waig tosogit id kulit di nolonuk. Turuan do waig tosogit solinaid do 15 minit. Opongongoh poh ilo om pihidan noh do roun bunga dila buayo (alovira) toi loson di kialovira. Miak gamat nga milo nogi do pogusukon id kulit di nolonuk.

Lopoton iri kulit do nolonuk. Koponingolig iti montok di kulit nolonuk. Kada kadalaai do apatat pongongogos tu kopongoruhang do rinuol iri.

Montok do mangantob koruolon, milo nogi do mangakan tubat paracetamol (panadol) om  mefanamic acid. Nolonuk do awu adalaan olingasan solinaid do duo minggu. Kada babako iri nolonuk nung momuwaig. Pologoson do ababak om soruan noh do popogihil di antiseptik mooi do kounsodu mantad joom (giuk tokoto).

Riporon;
Melecur - Anatomi Kulit
Melecur / Luka Lecur

Tanak Mororobuat Minomonsoi Do Jip

Kokitanai do Google winonsoi di Google Doodle

Tadau baino (24/04), soira do ukaban tokou ilo Google, kokito tokou dilo pogigihum Google miagal gambar doid sawat diti. Gambar dilo pinotomod montok di minomonsoi do jip, ii Gideon Sunback  Isio nopo nga tanak di Jonas Otto Magnusson Sundbäck om Kristina Karolina Klasdotter, paganakan di poinharo-haro do mororobuat.

Nosusu di ontok 24 April 1880 id kabun Sonap ponong Suidon. Miningsingilo id Suidon pogulu do minundali id Jormon. Ontok di toun 1905, minundali id USA om kinumaraja id iso komponi roitan do 'Westinghouse Electric and Manufacturing' nga timpuun di toun 1906, kinumaraja isio id Universal Fastener Company. Id komponi diti noh tinimpuunon disio do minomonsoi dilo jip ii gunoon dati gisom noh do baino.

Pinogonuan;
http://en.wikipedia.org/wiki/Gideon_Sundback

Kaban Pogulian Do Buuk

Haro tambalutku do poingkaraja id iso walai pambasaan do mingguli nopo do monolipaun tu mokirati do poingkuro kawawansayai di Kaban Pogulian do Buuk. Sinuhu ku noh isio do mogihum id Google kokomoi dilo mamakai do patod boros 'book drop' toi 'book return box'. Uka om noihum disio nga nung mongimuhot kawagu isio nga haro no pipiro gambar do notimungku mantad id intonit.

Iti no pipiro gambar do kaban pogulian buuk ii gunoon id walai pambasaan pointongkop pomogunan.

Iti nopo nga winonsoi mantad do kayu toi bosi

Kaban pogulian buuk winonsoi mantad do kayu

Iti nga kaban pogulian do buuk

Kaban pogulian do buuk winonsoi mantad do bosi

Kaagal-agal boh do kaban posuangan surat kino?

Kaban pogulian buuk kikompiuto

Kaban pogulian do buuk id doros do mija panakadaian

Kaban pogulian buuk kitodoson skrin poinsokot id  tolig do walai pambasaan

Kaban pogulian do buuk kikompiuto

Guno nopo do kaban pogulian do buuk nga nung pointobon ii walai pambasaan nga milo tokou nogi do popoguli di buuk. Kogumuan do walai pambasaan nopo nga haro nodi sistom automasi om momoguno nodi do kaban pogugulian buuk kikompiuto.

Aparu mambasa, agumu toilaan. Ubasanai tokou noh do mambasa.

Natadwib Mongungupan

Nah, haro no kawagu natadwib do mongungupan takaun do bing. Konihab, haro kaka surat-i (surat-intonit) do naramitku.

Iti noh suang di surat-i idi;

From: Bank Islam Malaysia Berhad <eva.aerts@skynet.be> {iti paatadan do surat-i nga okon ko don Bank Islam)
Date: Thu, 26 Jan 2012 16:24:08 -0800
Subject: Important Alert
To:


We have initiated a new security process to our internet banking for
safety purposes
You must authenticate your Bank Islam account session before you can
proceed. This will only take a few minutes.
Authenticate Now
Thank You,
Bank Islam Security Advisor

Imuhotoku noh hilo id Contactcenter do Bank Islam om iti noh sisimbar diolo;

Inta-taan noh dokoyu do kosuang hiti id natadwib mongungupan diti;

Natadwib totopot do Bank Islam nopo nga http://www.bankislam.com.my/. Suai ko ilo nopo nga gompomudut noh tomod.

100 Sinuratan Solinaid Do Sontoun

Nogonop nodi do sontoun om sombulan iti Bolog 1Dusun. Bolog diti noukaban ontok di 17/12/2010 miampai do sinuratan kumoiso kokomoi do ponguhatan "Koilo Koh Mimboros Dusun?"

Mogisusuai poh poinsuang id bolog diti sobaagi do pongunsub do tulun Dusun do monurat. Haro nogi pipiro noputan natadwib, bolog, komoiboros om kabar-kabar do pinosuang id kalansanan do monginsikap tumombului om mambasa do sinuratan suai id woyoboros Dusun.

Haro nogi pipiro purujik miagal do Wikipodia Dusun om monimung do mononoluod om susumokodung do tulun monunurat id woyoboros Dusun. Haro pipiro monunurat Dusun id Wikipodia Dusun nga sasabab noh do songingkaraja ngawi, monoroinsan noh do koponurat. Gisom noh do baino, sinuratan id bolog 1Dusun nopo nga soginumu do 100 sinuratan kaampai noh do sinuratan diti. Id Wikipodia Dusun nopo nga haro soginumu 101 sinuratan.

Monunurat id bolog 1Dusun nopo nga;

1. Francis (Yoho)
2. Franelya
3. Andreas Alex John

Kotoluadan kumaa do monunurat id Wikipodia Dusun. Yolo nopo diti nga;

1. FRANCIS5091 (193 niditan)
2. Jose77 (101 niditan)
3. FRANELYA (81 niditan)
4. Felcy (52 niditan)
5. Scriptor (40 niditan)
6. Anonymous (26 niditan)
7. Romaine (15 niditan)
8. MerlIwBot (4 niditan)
9. CommonsDelinker (1 niditan)
10. SPQRobin (1 niditan)
11. SPQRobot (1 niditan)
12. Ezagren (1 niditan)
13. U.Steele (1 niditan)

Gisom do baino haro soginumu 578 mambabasa do nokotombului id bolog 1Dusun minaya do Google, Facebook, Cbox, Yahoo, Linjit, bolog Wakid di tama Barait di tapa om pipiro nopotan mantad pipiro natadwib do suai.

Tutumanud toi mambabasa nopo id bolog 1Dusun gisom noh do baino nopo nga soginumu do 20 tulun.  Kotoluadan do sokodung dokoyu. Alansan oku do kotilombus sokodung mooi do koingkakat noh daa iti woyoboros Dusun.

Timpu om amas

'Kotobian Toun Wagu 2012', ka ngawi do tambalut i mamason maya do SMS, surat-i, Pisbuuk (FB) om nogi ontok soira do kumoinsan kopirubaan id ponounan 2012 diti. Mogisusuai oh ponguhatan om sorita. Haro i monguhot do piroh noh tanak, nunu gompoton do toun diti, hinonggo koh do baino om susuai poh. Somonu di ponguhatan diolo kopomusorou do tokou do nunu i nawayaan tokou poingompus koposion tokou di toun 2012.

Nunu nopo i nagampot dati di toun nakatalib nga tantu noh do kirati id koposion tokou. Alansan oku daa do kopongunsub ngawi iri kumaa tokou do gumampot di lobi akawas. Nung haro i awu dati nagampot nga maai ihumo do nokuro tu awu nagampot. Ihumo pointimpuun mantad id tinan dati, okon ko mantad id tinan do tulun wokon.

Maya nopo do ralan nga milo do gulion nung haro natatak toi notoliban do mumbaya. Milo nogi do pisugut-sugut do maya. Nung naratu o amas id tanga ralan nga milo do gulion mongoi pogihum nga nung aratu timpu, awu nodi milo do ihumon toi alanan.

Timpu nopo nga okon ko miagal do ralan i milo do pisugut-sugut do maya. Timpu di notoliban awu nodi milo do gulion. Awu nogi milo do huliton maya. Timpu nopo nga okon nogi ko miagal do amas i milo do ihumon om pogompion. Timpu nopo nga ingaa koiradon kagatangon hiti id pomogunan. Gunoo boh timpu id koralan-ralano di tongosonong i kirati montok do tinan tokou sondiri.

Jambatan Tamparuli

Kosorou kou poh di sinding Jambatan Tamparuli? Awu nopo kosorou nga haro iti pinadalinku do id woyoboros Dusun kawawagu om rinoitan do 'Sunsuyon Tamparuli'.


Pak pak kangkundo
Sumunsui do sunsuyon
Sunsuyon do Tamparuli
Kikasut gontod tawakas

Sumunsui do sunsuyon
Sunsuyon do Tamparuli
Pak pak kangkundo
Kikasut gontod takawas

Norubat no di kasut ku
Naratu hilo sunsuyon
Sutakin po di noolu
Noowit ku ginumuli

Ontok di tadau madsa
Tomu id Tamparuli
Mingusuk po hilo kadai
Mokikasut gontod takawas


Mantad do sinding dilo, simbaro iti ponguhatan.

1. Id nonggo konoyonon do Sunsuyon Tamparuli?

A. Tombunan
B. Tamparuli
C. Kota Kinabalu
D. Sarawak
E. Tinom


2. Id nonggo kinorotuon do kasutku?

A. Hilo sahau sunsuyon Tamparuli
B. Hilo tomu Tamparuli
C. Hilo id walai di Yanak-anak
D. Hilo kadai pangakanan id Pakan Nabalu
E. Hilo id tomu Kuta Bulud

3. Nokuro tu miningusuk oku hilo id kadai?

A. Momoli do saging
B. Gusaon do pulis
C. Papadagang do layoh om paranggi
D. Momoli do sutakin
E. Momoli do kasut gontod takawas


4. Ontok tadau kopiro haro tomu id Tamparuli?

A. Magus
B. Madsa
C. Mansak
D. Kurudu
E. Tadau-tadau


5. Suangai do boros pomogonop i kopiagal komoyon do 'naratu'.
____________ iri kasut gantad takawas disio.


A. Nokodungur
B. Nobubus
C. Nolimpak
D. Natatak
E. Nasaug

Isai orohian do monimbar, mangai nopo simbaro tu kopongoruhang nogi diti do toilaan tokou.

Okuri tulun do popindalin boros suai kumaa id boros Dusun tu modosi do kasala om pingirakan. Nunu nopo boros nga kikobolingkahangan ontok ponimpuunon do papadalin. Sundung dilo, awu tokou nopo potimpuunon mantad baino, otilombus moti do ingaa kotutukon.

Miagal diti boros Inggilis do podolinon id Malayu nga kotompuirak kababasaai do komoyon nga kuroyon poh tu awu poh gia nopongoh do papadalin.

Why Malaysian Government insists on using English for math and science?

This is because the whole world uses the language as an information and/or technology language. How dangerous it will be if we try to use Bahasa, especially in school. See example below:-

1. Hardware = barangkeras = (Dusun: tangakakamot)
   
2. Software = baranglembut = (Dusun: ponuang-nuang)
   
3. Joy stick = batang gembira = (Dusun: tutunud)
   
4. Plug and Play = cucuk dan main = (Dusun: porulukon om gunoon)
   
5. Port = lubang = (Dusun:porulukan)
   
6. Server = pelayan = (Dusun:monunulung)
   
7. Client = pelanggan = (Dusun: momomoguno)

Podolino iti:

That server gives a plug and play service to the client using either hardware or software joystick. The joystick goes into the port of the client.

Id Malayu nopoh nga:

Pelayan itu memberi pelanggannya layanan cucuk dan main dengan menggunakan batang gembira jenis keras atau lembut. Batang gembira itu akan dimasukkan ke dalam lubang pelanggan.

Pinadalin do Google (translate by Google):

Pelayan yang memberi perkhidmatan plug and play kepada pelanggan dengan menggunakan kayu kegembiraan sama ada perkakasan atau perisian. Kayu kegembiraan pergi ke pelabuhan pelanggan.

Nung id woyoboros Dusun;

Iri monunulung manahak do kotulungan porulukon om gunoon montok do momomoguno mongguno do tangakakamot toi ponuang-nuang do tuntuduk. Tuntuduk mangan pootodo (poruluko) id porulukan do momomoguno.

Awu pondo daa koirakan id woyoboros Dusun kino?