Pason Kointutunan / Kabar Nopili

Kopisanangan kumaa toinsanan tompinai om tambalut Dusun. Minaanku pohoroo o bolog diti sobaagi do ponimungan di bobolog i pinosurat doid boros Dusun. Alansan oku kumaa do tongotompinai om tangatambalut di kiharo bolog toi ko nokoilo do haro bolog om nunu nopo iri pinosurat id boros Dusun toi ko Kadazan (Tulun Kadai /Tangara) do popoilo doho maya do bolog 'Iso Dusun' diti. Kanou no misokodung do popoingkakat babasaon do id tompok tunturu tu insan tadau, tulun Dusun om woyoboros Dusun nga kotongkop nogi id sompomogunan.  | 

TUTUMANUD

Thursday, December 30, 2010

Pomogunoon Pimato Wokal Id Boros Dusun

pimato wokal
a
e
i
o
u
a
aa
ae
ai
ao (*)
au
aasi,
saan
-
aiso,
baino,
parai
bisarao,
posodiao,
pasaon,
paun, tadau,
auh (awu)
e
ea
ee
ei
eo
eu
-
-
-
-
-
i
ia
ie
ii
io
iu
pialatan, gia
-
dii’
jiil
isio
giuh,
rodiu
o
oa
oe
oi
oo
ou
-
-
poroi,
poit
oondos, roo,
loos
sagou,
toud
u
ua
ue
ui
uo
uu
guas,
tua
-
duin,
tapui
duo,
tuod
buu,
puun
Mantad do dodual dilo, okito tokou do ingaa yi kouni-unio wokal ‘e’, om ‘oa’.
id boros do Dusun.

Sundung do haro kouni-unio do wokal 'ao' nga okon yi ko guas do pomboboros. Miagal dilo pomboboros ‘posodiao’ iri antod do guas Pomboboros do ‘sodia’. Haro nogi pomboboros di pinoniba miagal do ‘taom’ iri antad Pomboboros ‘tarom’.

Tuesday, December 21, 2010

KAWO DO BOROS DUSUN

Boros Dusun nopo nga boros di poimpasi tu gunoon doid pogibabarasan monikid tadau.  Sundung tu tulun Dusun iso yi nantadon, haro pipiro loyuk do boros tumanud do kinoyonon do sosongulun diri.

Duo o kawo tagayo do itinik Dusun. Iri nopo nga Dusun om Paitan.

1. DUSUN
A.      Bisaya
B.      Bagahak
C.      Dusun Dumpas
D.      Dusun Bonggi
E.       Dusun Klias
F.       Dusun Magatang
G.     Dusun Monsok
H.      Dusun Pantai Timur
                                 i.            Dusun Karamuak
                               ii.            Dusun Labuk
                              iii.            Dusun Lamag
                             iv.            Dusun Malapi
                               v.            Dusun Mangkaak
                             vi.            Dusun Sukung
                            vii.            Dusun Sungai Kulu-kulu
                          viii.            Dusun Sungai Sagaliud
                             ix.            Dusun Tindakon
I.        Dusun Papar
J.        Dusun Piantong
K.      Dusun Ranau
L.       Dusun Sugut
                                 i.            Dusun Minokok
                               ii.            Dusun Tilan-ilan
M.    Gana
N.     Garo
O.     Idahan Sungoi
P.      Papar
Q.     Tambanua
R.      Tangara /Kadazan
S.       Rungus
T.       Tatana
U.     Tobilung
V.      Tindal

2. PAITAN
A.      Dusun Abal Sungoi
B.      Dusun Ulu Kinabatangan
                         i.          Dusun Makiang
                        ii.          Dusun Sagama
                      iii.          Dusun Sungai Gum-gum
                      iv.          Kolobuan
                       v.          Rumanau
                      vi.          Sinabau
                    vii.          Dusun Sinarapa
C. Lingkabau
D. Lobu Sagamo
E. Tambanua Sungoi
F. Yakan

Monday, December 20, 2010

Kopomogunaan pimaton rumin id boros dusun

Agayo pisuaian boros do Dusun nung piagalon do boros suai. Kanou, mangai tokou solukuo o pimato di gunoon do tulun Dusun  maya pogibabarasan monikid tadau.

PIMATO RUMIN
KOPOMOGUNAAN DOUN DUSUN
POMITANAN
BOROS NO'OLOS
KOUNI-UNIO BOROS DO PINODUSUN
A
A


B
B


V
B
volt
bol
D
D


G
G


H
H


E
I
ekar
ikar
I
I


J
J


Z
J
zink
jing
K
K


Q
K
Al-Quran
Olkuran
L
L


M
M


N
N


O
O


F
P
Fius, filem
Pius, pilim
P
P


R
R


C
S
Cina,
Sina,
S
S


X
S, K
x-ray, xilosa, affix
Isirih, silosa, apik
T
T


U
U


W
W


Y
Y



Mantad dilo, okito tokou do boros Dusun nopo nga momoguno do hopod om siam (19) no pimato do rumin. Iri nopo nga; A, B, D, G, H, I, J, K, L, M, N, O, P, R, S, T, U, W om Y no tomod.
Iti no iso kopisuaian boros Dusun mantad do boros-boros ngawi do hiti id pomogunan. Kopisuaian diti kagayat do bansa wokon do minsingilo do boros Dusun.

Sunday, December 19, 2010

Kano Mongintob

Nintaban
Koboroson
1
iso, so
2
duo
3
tolu
4
apat, pat
5
limo
6
onom, nom
7
turu
8
walu
9
siam
10
hopod, pod
11
hopod om iso / pod om iso
20
duo no hopod / duo no pod
100
hatus, atus
123
hatus om duo no hopod om tolu / atus, duo no pod om tolu
300
tolu na hatus / tolu na atus
999
siam na hatus om siam no hopod om siam / siam na atus, siam no pod om siam
1,000
ribu, so ribu
9,897
siam no ribu om walu na hatus om siam no hopod om turu / siam no ribu, walu na atus, siam no pod om turu
10,000
hopod no ribu / pod no ribu
23,456
duo no hopod om tolu no ribu om apat na hatus om limo no hopod om onom / duo no pod om tolu no ribu, apat na atus limo no pod om onom
100,000
hatus ribu / atus ribu
700,123
turu na hatus  no ribu om hatus om duo no hopod om tolu / turu na atus ribu, atus duo no pod om tolu
702,345
turu na hatus om duo no ribu om tolu na hatus om apat no hopod om limo / turu na atus duo no ribu, tolu na atus pat no pod om limo
987,654
siam na hatus walu no hopod om turu no ribu om onom na hatus limo no hopod om apat / siam na atus walu no pod om turu ribu, onom na tus limo no pod om apat
1,000,000
riong
2,000,000
duo no riong
2,345,678
duo no riong om tolu na hatus om apat no hopod om limo no ribu om onom na hatus om turu no hopod om walu /duo no riong, tolu na atus, pat no pod om limo no  ribu, nom na atus turu no pod om walu
20,000,000
duo no hopod riong
100,000,000
hatus riong, atus riong
300,000,003
tolu na hatus no riong om tolu
987,654,321
siam na hatus om walu no hopod om turu no riong om onom na hatus om limo no hopod om apat no ribu om tolu na hatus om duo no hopod om iso / siam na atus walu no pod om turu no riong, nom na atus limo no pod om pat no ribu, tolu na tus duo no pod om iso
1,000,000,000
lion / so lion
10, 000,000,000
Hopod no lion / pod lion
100,000,000,000
hatus no lion / atus lion
1,000,000,000,000
tilion
1,234,567,890,123
Iso tilion duo na hatus tolu nohopod om apat lion limo na hatus onom nohopod om turu riong walu nahatus siam no hopod no ribu iso na hatus duo no hopod om tolu
10,000,000,000,000
hopod tilion / pod tilion
100,000,000,000,000
hatus tilion / atus tilion


1,000,000,000,000,000
Kudilion / so kudilion
10,000,000,000,000,000
Hopod kudilion / pod kudilion
100,000,000,000,000,000
Hatus kudilion / atus kudilion
1,000,000,000,000,000,000
Kuntilion
10,000,000,000,000,000,000
Hopod kuntilion
100,000,000,000,000,000,000
Hatus kuntilion / atus kuntilion
1,000,000,000,000,000,000,000
Sitilion
10,000,000,000,000,000,000,000
Hopod sitilion / pod sitilion
100,000,000,000,000,000,000,000
Hatus sitilion / atus sitilion
1,000,000,000,000,000,000,000,000
sipitilion
10,000,000,000,000,000,000,000,000
Hopod sipitilion
100,000,000,000,000,000,000,000,000
Hatus sipitilion
1,000,000,000,000,000,000,000,000,000
Kotilion
10,000,000,000,000,000,000,000,000,000
Hopod Kotilion
100,000,000,000,000,000,000,000,000,000
Hatus Kotilion
123,456,789,123,456,789,123,456,789,123
Hatus duo no hopod om tolu (no) KOTILION apat na hatus limo no hopod om onom (no) SIPITILION turu na hatus walu no hopod om siam (no) SITILION (iso) (na) hatus duo no hopod om tolu (no) KUNTILION apat na hatus limo no hopod om onom (no) KUDILION turu na hatus walu no hopod om siam (no) TILION (iso) (na) hatus duo no hopod om tolu (no) LION apat na hatus limo no hopod om onom (no) RIONG turu na hatus walu no hopod om siam (no) RIBU (iso) (na) hatus duo no hopod om tolu
111,111,111,111,111,111,111,111,111,111
Hatus hopod om iso KOTILION Hatus hopod om iso SIPITILION hatus hopod om iso SITILION hatus hopod om iso KUNTILION hatus hopod om iso KUDILION hatus hopod om iso TILION hatus hopod om iso LION hatus hopod om iso RIONG hatus hopod om iso RIBU hatus hopod om iso
Ilo poinsuang do tanda kukurungan ( ) milo nogi do awu boroson.

Poingkuro kabarasan do 123,456,789,012,345?