Pason Kointutunan / Kabar Nopili

Kopisanangan kumaa toinsanan tompinai om tambalut Dusun. Minaanku pohoroo o bolog diti sobaagi do ponimungan di bobolog i pinosurat doid boros Dusun. Alansan oku kumaa do tongotompinai om tangatambalut di kiharo bolog toi ko nokoilo do haro bolog om nunu nopo iri pinosurat id boros Dusun toi ko Kadazan (Tulun Kadai /Tangara) do popoilo doho maya do bolog 'Iso Dusun' diti. Kanou no misokodung do popoingkakat babasaon do id tompok tunturu tu insan tadau, tulun Dusun om woyoboros Dusun nga kotongkop nogi id sompomogunan.  | 

TUTUMANUD

Friday, October 7, 2011

Ngaran Do Tulun Dusun

Dusun di pogulu poh momungaran do tangaanak maya doid pitimbungakan (Malayu: perbincangan/mesyuarat) om kookunan do kompinaian tosomok. Pungaranan diolo tangaanak do pomungaran daamot nopo ontok do nosusu miagal do 'Gongi' toi 'Gowongi' tu owongi, 'Gorongi' tu obinrongi, 'Kuratom' tu asaru mingkirop, 'Ginis' tu obinginggis om ogumu poh.

Ontok koturu tadau kinosusuon, pungaranan do ngaran totopot (ngaran sumukod) tumanud do kinaantakan ontok di pogontianon, kinosusuon toi kinaantakan solinaid do 7 tadau id koposion do tanak diri. Sundung poh diri nga ngaran do tulun Dusun miloh nogi powolion soira do agayo tu tumanud noh do kowoyo-woyoon di tanak. Iri noh do songulun Dusun kingaran do ogumu tu id suai kinoyonon, suai pongolohou do tulun. Kosuang poh ot tulun Boritis ontok ponounan 1940-an, nonuan no dii do kad kointutunan mongoi do awu popinwolihon do tulun Dusun ot ngaran dau.

Ngaran do kusai asaru do potimpuunon do pimato 'A', 'B', 'D', 'G', 'H', 'I', 'K', 'L', 'O', 'P', 'S' , 'T' om 'Y'

  1. Antalik -osonong koposion
  2. Botirik - nosusu ontok ogumu gontirik
  3. Dumpong - nosusu ontok totuong
  4. Gumpok - nosusu ontok mangansar (mongumpok tansar)
  5. Gunsanad - baang narasak
  6. Giong - rangkaya; boriong-riong tusin
  7. Gintal / Mogintal - Mogigintalun
  8. Gaisah - mangangasa do dangol
  9. Gombunan / Gimbunan - rinumpuan, rumpuon
  10. Huminodun -mongintalun
  11. Iking - iri kipongolon
  12. Kitingan - Kangaran-ngaran. (Malayu: Terkenal)
  13. Komburangau - kombura om aranggou
  14. Kotud - agaras totud mamanau
  15. Lagadan - ologod boros, momuruan
  16. Mosudang - nosusu ontok poposidang
  17. Ongguling - nosusu ontok karamaian
  18. Panis - momimigis; pais; iri agaras sumaap do ponongkialaan
  19. Samadau - mogigihum do ponumad
  20. Samud - koinsasamod do ginawo
  21. Tamadun - Manamong do tulun
  22. Tampasong - tapa tosonong
  23. Yundok - agaras mongutus do mundok

Ngaran do tondu nopo nga potimpuunon do 'H', 'I' 'K', 'L', 'M' 'N' 'O', 'R', 'S', 'T', 'U', 'W' om 'Y'
  1. Hoini - monsisinding
  2. Jinulim - poinsorou sogigisom
  3. Ipa - anaru pomomogun
  4. Kinombura -  kombura
  5. Losini - minonuharing do losun ontok pogintiyanon
  6. Losinggim  - koupusan sogigisom
  7. Longgisim - osonong sogigisom
  8. Longguin - oolong do modop
  9. Molidang - iri olidang
  10. Natalih - piandad-andad nosusu
  11. Odohingim - waig momiria (Malayu: air beralun)
  12. Payung - iri moningolig
  13. Ruminodun - obingupus tompinai
  14. Ringgoi - orikos
  15. Rumandawi - tondu mantad kinoingan
  16. Supinah - nakalantoi, kumoiso
  17. Supili - nosusu ontok sumilau parai
  18. Sumporoi -oporoi poh ontok sumilau parai
  19. Tonggina - tina oginggo
  20. Uminundus - sumandak olundus
  21. Yuntala - sumandak awu aala
 Tumanud di rumokorut e-dusun;
Kosaruan nopo dot soira orikot dot momungaran do tanak om mangan pohuboyoo dit kowo-woyoon dit tanak, miagal ko agayo nopo ot tiyan om pemungaranan nondo dot Gayak. Nga kogumuan nopod ngaran do Dusun om  tinungkusan mantad komolohingan gulu-gulu. Mulong pod osuai-suai it pomungaran nga kogumuan dilo aiso korotion. Au po noilaan poingkukuro kopiyo it tongo komolohingan tokou momungaran tanak diyolo. Kinorikatan dot ugama minonimban koinsanaid pomusorou i tongo komolohinga tokou, om pomungaran do tanak nga kowaya nodi dit ugama dau. Ngaran dit ladsong Dusun om au nodi alaku om tumagak toomod nopo dii.  
 Osonong daa do insan tadau haro tulun kopongulud do korotion ngaran tulun Dusun mooi do awu atalup ot mongoguno do ngaran Dusun.

3 comments:

  1. Pounsikou tòmod dilo ngaran tulun dusun.okuri noh motii ngaran dusun tanganak toko doh baino yoh. Osonong tomod haro intangan dot sukod wagu.

    ReplyDelete
  2. orohian oku ngaran tanak nung originol don dusun diti toun-toun teknoloji kad boros malayu. osonong da gumu-gumuon dilo ngaran-ngaran dusun supaya ogumu pimpilian ontok do sukod-sukod wagu ih kapaganak. yoho ti nga mogihum gihum oku da ngaran tanak don dusun, sbb amu noh alaid osusu noh keruhangku..

    ReplyDelete
  3. gugumuon po daa lo tongo ngaran2 nga osonong i daa... ogumu ot pilion...

    ReplyDelete