Pason Kointutunan / Kabar Nopili

Kopisanangan kumaa toinsanan tompinai om tambalut Dusun. Minaanku pohoroo o bolog diti sobaagi do ponimungan di bobolog i pinosurat doid boros Dusun. Alansan oku kumaa do tongotompinai om tangatambalut di kiharo bolog toi ko nokoilo do haro bolog om nunu nopo iri pinosurat id boros Dusun toi ko Kadazan (Tulun Kadai /Tangara) do popoilo doho maya do bolog 'Iso Dusun' diti. Kanou no misokodung do popoingkakat babasaon do id tompok tunturu tu insan tadau, tulun Dusun om woyoboros Dusun nga kotongkop nogi id sompomogunan.  | 

TUTUMANUD

Friday, November 4, 2011

Woyoboros di Nopupusan

Boros nopo nga ralan do mirumoh mooi do kopirati komoyon om kotunud tongoyon. Pomusarahai noh do pongkuro nung ingaa woyoboros id pomogunan tokou. Woyoboros mimbawor nga ingaa. Miagal kaanto do watu, awu mongogura toi mogisunsung-sunsung nopoh kaanto.

Umbalai gia nung songulun kono do koilo mimboros woyoboros Dusun om iri wokon nopoh nga awu nu di orotian woyoboros diolo. Yolo nga awu di minsingilo do nunu borosonnu tu ika nga awu koilo monuduk diolo. Miagal do dungau om tasu kaanto ka ngai do tulun nga osorou ku om kopirati poh dungau om tasu tu soira do mongusig ilo tasu, minsodu noh ilo dungau tu ka kaanto gia id ginawo di dungau om 'monogod doho do tumoning dau'.

PautanTumanud do Pisompuruan Koisaan Tangabangsa (PBB) monikid duo minggu, haro iso woyoboros atagak id pomogunan om soginumu 6,000 woyoboros maso noh do tumagak tu ingaa nodi monutur dilo.

Woyoboros di tumagak nodi nopo nga;

  1. Camikuro (Samikolo) - Haro 8 poh tulun koilo do mimboros. Pomitanan boros nopoh nga miagal do kawali (kuda), polyo (manuk), pato (patu), katujkana (kara), ma’nali (tasu), mishi (dungau) om waka (sapi). Oruhai noh do nopupusan woyoboros diolo tu nokolohing nodi iy monunutur om momoguno nodi yolo do woyoboros Sipanyol do monikid tadau.
  2. Dumi (Sotmali) -Dumi, iy koubasan do potuturon id bawang Tikan dan Rava, Nipol. Potuturon nogi id konuluhan do Kabupatin Khotang id timur do Nipol. Iti nopo nga woyoboros Kiranti, iso pangoh do boros Tibito-Burman. Miampai do soginumu 8 tulun monunutur di toun 2007, awu noh alaid om olimpupusan woyoboros diti.
  3. Ongota (Birali) - Ontok di toun 2008, haro 6 poh tulun koilo do mimboros id woyoboros diti nga sinokodung di songulun propisor mantad Unibositi Addis Ababa id Itopia do minonoriuk kokomoi do woyoboros diti.
  4. Liki (Moar) - Woyoboros diti potuturon id pulau Sarmi, Kabupatin Jayapura om Kansamatan Sarmi, ponong Indonesia. Ontok di toun 2007, noilaan maya do ponoriukan do soginumu 5 tulun koilo do monutur do woyoboros diti. Sundung di pogulu nopoh nga gunoon ot woyoboros diti id panambayangan.
  5. Tanima (Titawo) - Id Kopulauan Solomon, woyoboros Tanima diti gunoon id Pulou Vanikolo, Timotu Propinsi om id kokompungan Imua. Baino haro 4 poh tulun monutur dilo tumanud di ponoriukan ontok toun 2008. Tanima nopo nga woyoboros nokopiruhang mantad Austronisia om nogi Malayu-Polinisia Piintangaan-Timur, om Kolautan. Kogumuan diolo iy koilo do Tanima minundali momoguno do woyoboros Pijin toi Tianu. Boros Tanima nopoh nga miagal diti: wikini (papanaho), laro (kumaau), la vamora (montok karaja), om la munana (montok lumungata).
  6. Injirip Bantoid - nopo nga woyoboros id Nijiria.Nokoumbal do pinotutur id Kamirun nga baino awu nodi. Haro poh monunutur diti id Mambila miampai naralatan do woyoboros Ba dan Mvop. Ontok di toun 2007, haro 4 poh tulun di nokotongkud noh do koilo monutur.
  7. Siminuabi - potuturon id Uti, Kolorado, Souton Paiut, Utah, Arizona Utara, ponongkaabatan Nivada, om id bawang Colorado, Kaliponia. Sundung do ogumu poh daa tinaru Siminuabi nga tumanud di ponoriukan ontok toun 2007 pinopokito do haro 3 po tulun nosukod do koilo monutur . Boros nopo diolo kokomoi do poinsorili nga; kaiv (nuluhon), hucip (rahat), mahav (kayu), om tittvip (tana).
  8. Limirig (Pak, Bik, Sasar, Lion, Lim) - Woyoboros gunoon id Vanuatu,iso pulau id Pulau Lava Vanua, Samudra Pasipik kisinodu 1.000 kilomito id kosilahon Australia boogian utara. Boros di potuturon do 2 tulun ontok di toun 2008. Limirig kipangoh do apat kawo nga oinsanan nga nolimpupusan noh.
  9. Kaisana - iso woyoboros di gunoon id baang Japura, ponong Brajil. Korikot nopo di iy tulun Potugis id kinoyonon dilo nga haro poh 200 okoilo do monongkiboros diti woyoboros Kaisana. Ontok di toun 2006, haro songulun poh koilo do mimboros.
  10. Taushiro (Pinso) - nopo nga woyoboros poinsandad id poru. Potuturon id baang Tigri om baang Asayasu iri pantod do Ahuaruna. Nointutunan sobaagi do woyoboros minsonsondiri tu ingaa rolot id woyoboros do suai. koubasan diolo do mongintob iso gisom do hopod. Numbur iso roitan do 'washikanto'. Katalib nopo do hopod nga roitan do 'ashintu' miampai monuduk id tunturu do gakodnu. Ontok di toun 2008, maya do ponoriukan di paiapanau, haro poh songulun koilo do monutur do woyoboros diti.
Nah, awu tokou nopo mimparagat do monutur, monurat om mambasa id woyoboros Dusun nga korundun noh moti iti boros tokou.

Pinogonuan:
Bahasa yang hampir punah

No comments:

Post a Comment